Κάποτε, σὲ μεγάλη ἡλικία καὶ διάσημος πιά, ο Sir Alexander Fleming (1881 – 1955) ῥωτήθηκε σὲ μιὰ συνέντευξη σὲ τί – κατὰ τὴν γνώμη του – ὤφειλε τὴν ὀξεῖα παρατηρητικότητα χάρη στὴν ὁποία ἀνακάλυψε τὴν πενικιλλίνη. Ὁ Fleming, ἀναπολῶντας τὴν ζωή του πρὸς τὰ πίσω, χρειάστηκε νὰ φθάσῃ στὴν παιδική του ἡλικία: «Στὸ μέρος ὅπου μεγάλωσα (στὸ ἀγρόκτημα Lochfield, κοντὰ στὸ Darvel τοῦ Ἀνατολικοῦ Ayrshire, στὴν Σκοτία), δὲν ὑπῆρχε σχολεῖο∙ ἔπρεπε κάθε μέρα νὰ διασχίζω ἕνα μικρὸ δάσος, μετὰ μὲ μιὰ βάρκα νὰ διαπλέω μιὰ λίμνη, νὰ ἀνεβαίνω ἕναν λόφο καὶ με τὰ νὰ τὸν κατεβαίνω ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, γιὰ νὰ φθάσω τελικὰ στὸ μέρος ὅπου βρισκόταν τὸ σχολεῖό μας – περίπου τέσσερα χιλιόμετρα δρόμος. Κι αὐτὸ κάθε μέρα! Καθὼς βάδιζα, παρατηροῦσα τὰ πάντα∙ ἄλλωστε δὲν εἶχα καὶ τίποτε ἄλλο νὰ κάνω. Ἔβλεπα τὰ δένδρα, τὰ φυτά, συναντοῦσα τὰ ζῷα τοῦ δάσους, τὰ ψάρια ποὺ κολυμπούσανε δίπλα στὴν βάρκα μας… Κι ὅλα αὐτά, ἐνῷ ἐναλλάσσονταν οἱ ἐποχὲς τοῦ ἔτους : φθινόπωρο, χειμῶνας, ἄνοιξη, θέρος. Τώρα –μετὰ ἀπὸ τόσα χρόνια – συνειδητοποιῶ ὅτι αὐτὴ ἡ διαδρομή – τὸ πήγαιν᾿ἔλα πρὸς καὶ ἀπὸ τὸ σχολεῖο – εἶναι αὐτὴ ποὺ μὲ δίδαξε νὰ εἶμαι παρατηρητικὸς καὶ προσεκτικὸς μὲ ὅ,τι βλέπω».
Αὐτὰ εἶπε ὁ Fleming∙ πραγματικά∙ ἀποκαλυπτικά∙ εὔστοχα! Ἡ φύση εἶναι μεγάλος δάσκαλος. Μᾶς διδάσκει τὴν ἔννοια τοῦ ἀργοῦ ῥυθμοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι καὶ ὁ φυσιολογικός. Ἄλλωστε, ὅλα τὰ σπουδαῖα πράγματα ἀπαιτοῦν ἀργὸ ῥυθμό –τοὐλάχιστον στὴν ἀρχή. Ὅποιος βιάζεται, σκοντάφτει, μᾶς ἐπισημαίνει καὶ ἡ λαϊκὴ σοφία!
Ἐδῶ ἀκριβῶς ἐντοπίζεται καὶ τὸ μεγαλύτερο, ἴσως, πρόβλημα τῶν παιδιῶν, ἀλλὰ καὶ τῶν ἐνηλίκων, στὴν ἐποχή μας: στὴν ἀδικαιολόγητη ταχύτητα, ἡ ὁποία δὲν μᾶς ἐπιτρέπει νὰ προσέχουμε, δὲν μᾶς ἀφήνει νὰ ἐμβαθύνουμε, νὰ παρατηρήσουμε, νὰ σκεφθοῦμε σὲ βάθος κάτι, νὰ ἐπιμείνουμε, μέχρι νὰ τὸ κατανοήσουμε πλήρως. Πρόκειται γιὰ χαρακτηριστικὸ ποὺ ἀποκτήσαμε ὡς ἀποτέλεσμα τῆς προσκολλήσεώς μας μὲ τὴν τεχνολογία. Τὸ πρόβλημα αὐτὸ ἐπιτείνεται στὴν παιδικὴ ἡλικία. Ἔτσι, βλέπουμε τὰ παιδιά (ὄχι ὅλα βεβαίως!), ὅταν ἔρχονται σὲ ἐπαφὴ μὲ ὁτιδήποτε ἀπαιτεῖ ἀργό ῥυθμό, προσοχή, ὑπομονὴ καὶ ἐπιμονή (π.χ. ἀνάγνωση, μελέτη, δημιουργικὸ παιχνίδι), νὰ αντιδροῦν προβάλλοντας ἐπιχειρήματα ὅπως : «Δὲν μοῦ ἀρέσει», «Δὲν εἶναι τοῦ χαρακτῆρά μου», «Δὲν τὸ καταλαβαίνω» καὶ ἄλλα πολλά.
Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ὁ ἐθισμός μας στὴν ταχύτητα μᾶς ἔχει καταδικάσει σὲ μιὰ ῥηχότητα καὶ ἐπιπολαιότητα, ἡ ὁποία καὶ καθορίζει τὴν συμπεριφορά μας, τὰ ἐνδιαφέροντά μας καὶ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποίο ἀντιμετωπίζουμε πράγματα καὶ καταστάσεις.
Ὑπάρχει λύση; Ναί, ἀλλὰ ὄχι μαγική. Ἀπαιτεῖται ἡ σταδιακὴ καὶ μὲ ἤπιο τρόπο ἀπεμπλοκὴ ἀπὸ τὴν τεχνολογικὴ ἐξάρτηση καὶ ταὐτόχρονα ἡ εἰσαγωγὴ στὴν καθημερινότητα –τὴν δική μας καὶ τῶν παιδιῶν- δραστηριοτήτων καὶ ἐνδιαφερόντων ποὺ εἶναι συμβατὰ μὲ τὴν πραγματικότητα τῆς ζωῆς καὶ ὄχι μὲ τὸν εἰκονικὸ κόσμο τῆς τηλεόρασης, τοῦ κινητοῦ καὶ τῶν μέσων κοινωνικῆς δικτύωσης (π.χ. ἀνάγνωση, ἄθληση, συμμετοχὴ στὴν οἰκογενειακὴ ζωή, ἀνάληψη πρωτοβουλιῶν, δημιουργικὸ παιχνίδι…).
