Το όνειρο κάθε μαθητού και μαθήτριας κατά την διάρκεια της χρονιάς είναι οι διακοπές·  των Χριστουγέννων, του Πάσχα και κυρίως αυτές του καλοκαιριού.

 Οι διακοπές βεβαίως δεν είναι το όνειρο και ο πόθος μόνο των μικρών αλλά και των μεγάλων. Όμως ας επικεντρώσουμε τώρα την προσοχή μας στα παιδιά. Για ποιο λόγο το πρόσωπο των παιδιών φωτίζεται και μόνο στο άκουσμα της λέξης «διακοπές»; Πρώτον διότι κατ΄αυτήν την περίοδο αυξάνεται ο ελεύθερος χρόνος που είναι δυσεύρετος μέσα στις συμπληγάδες των πολλών υποχρεώσεων που έχει η σχολική χρονιά και δεύτερον διότι στις διακοπές μπορούν τα παιδιά να ασκήσουν την ελευθερία τους, να κάνουν αυτό που πραγματικά θέλουν, να αναπνεύσουν επιτέλους!

Όσον αφορά την επιφάνεια των πραγμάτων όλα είναι φυσιολογικά και ακίνδυνα : τα παιδιά είναι κουρασμένα, ας τα αφήσουμε τώρα να χαλαρώσουν, να ξεκουραστούν, να αναλάβουν δυνάμεις, σωματικές και ψυχικές, για τη νέα χρονιά!

Στο βάθος όμως είναι τόσο απλά τα πράγματα ή μήπως καραδοκούν κάποιοι κίνδυνοι που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας;

Παρατήρηση πρώτη

        Είναι θεμιτό και αναγκαίο για την ψυχοσωματική ισορροπία του παιδιού να ενθαρρύνουμε και να οργανώσουμε τις διακοπές του. Όμως οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι, αν έχει ασκηθεί κάποια πίεση στο παιδί κατά την διάρκεια της χρονιάς, αν του έχει επιβληθεί κάτι, χωρίς να προηγηθεί συζήτηση και εξασφάλιση της συναίνεσής του, αυτή η κακή δράση, θα επιφέρει μία κακή αντίδραση στις διακοπές. Κι αυτό συμβαίνει, διότι το παιδί ως ελεύθερη προσωπικότητα δεν εννοεί να κάνει ή να συμμετέχει σε κάτι με την καρδιά του, αν δεν έχει πειστεί ή αν δεν έχει σαγηνευθεί από αυτό. Παράδειγμα : Δεν θέλουμε το παιδί μας να «κολλήσει» με το κινητό.

Έτσι χωρίς πολλά – πολλά (και ενώ εμείς ίσως έχουμε «κολλήσει» με αυτό) του το απαγορεύουμε ή του επιβάλουμε περιορισμούς στην χρήση του (π.χ. μία ώρα την ημέρα ή μόνο το Σάββατο). Το επιχείρημα; «Έχεις πολλά διαβάσματα για το σχολείο, δίνεις πτυχίο σε λίγους μήνες, έχεις κολύμπι και αγγλικά …». Το παιδί υπακούει (αναγκαστικά) κι εμείς θεωρούμε ότι πετύχαμε. Η επιτυχία μας όμως είναι εύθραυστη και βραχύχρονη. Μόλις έλθει η εποχή των διακοπών θα αποδειχθεί του λόγου το αληθές : απεριόριστη χρήση του κινητού, καθώς ούτε διαβάσματα υπάρχουν στις διακοπές, ούτε πτυχία, ούτε δραστηριότητες.

Παρατήρηση δεύτερη

            Αλήθεια, τι θα πει «διακοπές»; Από τι διακόπτουμε; Είμαστε μηχανές; Ναι, οι μηχανές είναι δυνατόν να διακόψουν την λειτουργία τους, για λίγο ή πολύ, εμείς όμως όχι! Βρισκόμαστε σε μία συνεχή αλληλεπίδραση με το φυσικό και ανθρώπινο περιβάλλον. Είμαστε τρεπτοί και προς το καλό, αλλά και προς το κακό, οπότε δεν μπορούμε να κάνουμε απροϋπόθετα ό,τι θέλουμε. Οι πράξεις μας έχουν συνέπειες, καλές ή κακές.

Αυτή την αλήθεια καλό είναι να την συζητήσουμε διεξοδικά με το παιδί μας και να το πείσουμε να την υιοθετήσει. Διότι ό,τι κερδήθηκε με κόπο μέσα στην χρονιά, είναι δυνατόν να χαθεί, να διασκορπιστεί κατά την διάρκεια των διακοπών και έτσι να βρεθεί το παιδί στην αφετηρία της νέας σχολικής χρονιάς σε μειονεκτική θέση.

Συμπέρασμα

            Η διαδικασία της παιδείας, της αγωγής δεν διακόπτεται ποτέ. Επομένως οφείλουμε, γονείς και δάσκαλοι, να το έχουμε αυτό πάντοτε στο νου μας. Το παιδί χρειάζεται την διακριτική μας καθοδήγηση συνεχώς, το ζωντανό μας παράδειγμα, τον καλό μας λόγο, το δυνατό μας επιχείρημα, την στήριξη στις δυσκολίες. Οι «διακοπές» είναι απολύτως απαραίτητες : όλοι μας, μικροί και μεγάλοι,  έχουμε ανάγκη από ξεκούραση, αλλαγή παραστάσεων και περιβάλλοντος. Ωστόσο αποτελεί η περίοδος αυτή και μία πρώτης τάξεως ευκαιρία, για να θεραπευθούν αστοχίες και κακές ροπές που αναπτύχθηκαν κατά την διάρκεια της χρονιάς. Η ψυχαγωγία ημών και των παιδιών είναι ο στόχος, έτσι ώστε ανανεωμένοι να επανέλθουμε στον αγώνα της νέας εκπαιδευτικής χρονιάς.

Αρχαίοι Έλληνες και διακοπές

           Η έννοια των διακοπών, όπως τις εννοούμε εμείς σήμερα, ήταν άγνωστη για τους αρχαίους μας προγόνους. Ταξίδευαν βέβαια συχνά – κυρίως μέσω θαλάσσης για λόγους ασφάλειας – για να επισκεφθούν χώρους λατρείας, όπως το ιερό της Ολυμπίας, και να συμμετάσχουν στα λατρευτικά δρώμενα και να παρακολουθήσουν τους αγώνες. Ή για λόγους υγείας επισκέπτονταν τα διάσημα ιατρικά κέντρα, όπως αυτό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο. Επίσης, για να ζητήσουν την γνώμη του θεού πήγαιναν σε ιερά-μαντεία, όπως αυτό του Απόλλωνος στους Δελφούς. Μετρημένοι στα δάκτυλα ήταν αυτοί που ταξίδευαν, για να γνωρίσουν τον κόσμο και τα αξιοθέατά του, όπως ο Σόλων και ο Ηρόδοτος.

Οι πρώτοι που καθιέρωσαν τις διακοπές για ξεκούραση υπήρξαν οι αρχαίοι Ρωμαίοι. Στις περίφημες και πολυτελείς εξοχικές κατοικίες τους, οι οποίες διέθεταν στοές, βιβλιοθήκες, πισίνες, κήπους με σιντριβάνια και λουτρά, κατέφευγαν οι πλούσιοι Ρωμαίοι από τον δεύτερο προχριστιανικό αιώνα και μετά, για να ξεφύγουν από τις υποχρεώσεις και να ξεκουραστούν. Με το καιρό, όπως συνήθως συμβαίνει, η συνήθεια αυτή «πέρασε» και στους πολλούς!

Καλές διακοπές!!!