ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Τό ἔθιμο τῶν καλάντων ἀποτελεῖ ἕνα βασικό καί ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς Ἑλληνικῆς Παράδοσης. Στίς μεγάλες ἑορτές τῆς Χριστιανοσύνης ἤ τῆς πρωτοχρονιᾶς, τά παιδιά περιφέρονται ἀπό σπίτι σέ σπίτι καί τραγουδοῦν ἕνα τραγούδι ἀντίστοιχο τοῦ θέματος τῆς ἑορτῆς, συμπληρώνοντας στό τέλος κάποιες φράσεις, ὅπως : «Σ΄ αὐτό τό σπίτι τό ψηλό, πέτρα νά μήν ραγίσει, κι ὁ νοικοκύρης τοῦ σπιτιοῦ, χίλια χρόνια νά ζήσει» ἤ ἄλλες παρεμφερεῖς. Στό τέλος οἱ νοικοκυραῖοι δίνουν στά παιδιά ἕνα χρηματικό ποσό καί τά φιλεύουν γλυκά καί ἐδέσματα. Τά παιδιά μέ τήν ἁγνή ψυχή τους εἶναι  οἱ προάγγελοι τοῦ καλοῦ χρόνου πού θά ἀκολουθήσει.

Πόσοι ὅμως γνωρίζουν πώς ἕνα παρόμοιο ἔθιμο, μέ τό ἀντίστοιχο σημερινό, ἔχει τήν ἀπώτερη καταγωγή του στήν Ἀρχαία Ἑλλάδα; Ἄς ρίξουμε, λοιπόν, λίγο φῶς στό ἔθιμο αὐτό τῶν προγόνων μας, τό ὁποῖο ὑπάρχει ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Ὁμήρου καί ὀνομάζεται «Εἰρεσιώνη».

ΚΕΙΜΕΝΟ

            Ὁ συγγραφεύς τοῦ βίου τοῦ Ὁμήρου διηγεῖται τά ἑξῆς :

Παραχειμάζων δέ Ὅμηρος ἐν τῇ Σάμῳ, ταῖς νουμηνίαις προσπορευόμενος πρός τάς οἰκίας τάς εὐδαιμονεστάτας, ἐλάμβανε τί ἀείδων τά ἔπεα τάδε ἅ καλεῖται Εἰρεσιώνη, ὡδήγουν δέ αὐτόν καί συμπαρῆσαν αἰεί τῶν παίδων τινές τῶν ἐγχωρίων.

«δῶμα προσετραπόμεσθ΄ἀνδρός μέγα δυναμένοιο, ὅς μέγα μέν δύναται, μέγα δέ βρέμει, ὄλβιος αἰεί. Αὐταί ἀνακλίνεσθε θύραι∙ πλοῦτος γάρ ἔσεισι πολλός, σύν πλούτῳ δέ καί εὐφροσύνη τεθαλυῖα, εἰρήνη τ΄ἀγαθή…»

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ

            Διαχειμάζοντας ὁ Ὅμηρος στήν Σάμο, κατά τήν πρώτη ἡμέρα κάθε μηνός ἐμφανιζόνταν πρό τῶν οἰκιῶν τῶν πιό πλουσίων καί ἐλάμβανε (ἐπετύγχανε) κάποιο φιλοδώρημα τραγουδῶντας τά λόγια αὐτά (τό μικρό ποίημα πού ἀκολουθεῖ), πού ὀνομάζονται «εἰρεσιώνη». Τόν ὁδηγοῦσαν δέ καί εὐρίσκοντο πάντοτε μαζί του καί κάποια ἀπό τά παιδιά τῆς περιοχῆς.

«Τό σπίτι ἐπισκεπτόμαστε πολύ δυνατοῦ ἄνδρα, ὁ ὁποῖος ἔχει μεγάλη δύναμη, προκαλεῖ μεγάλο θόρυβο, (καί εἶναι) πάντοτε εὐτυχισμένος. Ἀνοῖξτε πόρτες διάπλατα, γιά νά μπεῖ πολύς πλοῦτος καί μαζί μέ τόν πλοῦτο καί ἡ θαλερή χαρά καί ἡ εὐλογημένη εἰρήνη…»