ΕΧΕΙ ΑΛΛΑΞΕΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ;

Γράφει ὁ φιλόλογος Κυριάκος Γεωργιάδης

Ζοῦμε σὲ μιὰ ἐποχὴ ταχύτητας. Ὅλα κινοῦνται γρήγορα κι ἐμεῖς τρέχουμε ἀκατάπαυστα, γιὰ νὰ τὰ προλάβουμε. Βεβαίως ἀπὸ αὐτὸν τὸν κανόνα δὲνἔχουν ξεφύγει τὰ παιδιά. Καὶ αὐτὰ ἔχουν πολλὲς ὑποχρεώσεις, τόσο σχολικές, ὅσο καὶ ἐξωσχολικές. Καὶ ὁ ἐλεύθερος χρόνος; Ὅσος ἀπομένει, λεηλατεῖται ἀπὸ τὴν βιομηχανία τῆς διασκέδασης καὶ ἀπὸ τὸν εἰκονικὸ κόσμο τοῦ διαδικτύου.

Ἂν ἡ παραπάνω καταγραφὴ ἀνταποκρίνεται στὴν πραγματικότητα, τότε ἔχουμε ἀλλαγὴ βασικῶν δεδομένων ὅσον ἀφορᾷ τὸν ῥόλο γονέων – παιδιῶν – δασκάλων μὲ τὸ πρῶτο (χρονολογικὰ καὶ ἀξιολογικά) καὶ κύριο βάρος νά «πέφτῃ» στοὺς γονεῖς.

Συγκεκριμένα:

Ἂν θέλουμε τὸ παιδί μας νὰ μείνῃ στὰ ὅρια τοῦ φυσιολογικοῦ καὶ νὰ ἀποκτήσῃ βαθμιαίως δημιουργικὰ ἐνδιαφέροντα καὶ ὄνειρα γιὰ ἐπίτευξη ὑψηλῶν στόχων ποὺ θὰ ὀμορφύνουν τὴν ζωὴ τὴν δική του καὶ τῶν γύρῳ του, τότε ὀφείλουμε νὰ ἀνασκουμπωθοῦμε καὶ νά «σηκώσουμε τὰ μανίκια», γονεῖς καὶ δάσκαλοι, διότι ὑπάρχει πρόβλημα. Οἱ ἐποχὲς ἔχουν ἀλλάξει καί, ἂν μείνουμε ἐγκλωβισμένοι σὲ ξεπερασμένες πρακτικὲς καὶ μεθόδους, τότε θὰ χάσουμε τὸ παιδί μας μέσα στὸν κυκεῶνα τοῦ σήμερα.

Εἶναι συγκεκριμένα τὰ βήματα:

1) Ὁ γονέας ὀφείλει νὰ λάβῃ ὑπ᾿ὄψιν του δύο βασικὰ πράγματα: πρῶτον νὰ συνειδητοποιήσῃ τὴν κρισιμότητα τῆς κατάστασης καὶ νὰ προστατεύσῃ τὸ παιδί του ἀπὸ τὴν πανσθενῆ ἐπίδραση τῶν ἠλεκτρονικῶν καὶ διαδικτυακῶν πειρασμῶν (κινητά, ταμπλέτες, ἠλεκτρονικὰ παιχνίδια, ἐλεύθερη πλοήγηση στὸ διαδίκτυο κ.λπ.) καὶ δεύτερον –ἀλλὰ ἐξίσου σημαντικό– νὰ κατανοήσῃ πόσο ζωτικῆς σημασίας γιὰ τὴν διανοητικὴ καὶ πνευματικὴ συγκρότηση τοῦ παιδιοῦ εἶναι ἡ συστηματικὴ ἐκμάθηση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας –σὲ ὅλη της τὴν διαχρονία (ἀρχαῖα, μεσαιωνικά, νέα)– καὶ τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων (λεπτομέρειες: www.gnomonpedia.com).

2) Εἶναι ἀπαραίτητο οἱ γονεῖς νὰ ἐπαναφέρουμε τὴν συστηματικὴ μελέτη στὴν καθημερινότητά μας. Πρέπει νὰ ἀρχίσουμε τὴν καθημερινὴ μελέτη, ὁ καθένας μας φυσικὰ ἀνάλογα μὲ τὰ ἐνδιαφέροντά του, ἀλλὰ καὶ πρὸς τὴν κατεύθυνση τῆς δοκιμιογραφίας, ποὺ ἔχει σχέση μὲ τὴν φιλοσοφία, τὴν ἱστορία, τὴν θεολογία, τὴν κοινωνιολογία, τὴν γλῶσσα. Τὸ πρόγραμμα μαθημάτων ποὺ παρέχουμε αὐτὸ ἀκριβῶς ἐπιδιώκει καὶ ἐπιτυγχάνει ὅσον ἀφορᾷ τοὺς ἐνήλικες: νὰ τοὺς θερμάνῃ τὸ ἐνδιαφέρον καὶ νὰ τοὺς ὠθήσῃ νὰ ἐπιστρέψουν στὴν εὐλογημένη συνήθεια τῆς μελέτης καθημερινά. Μὲ αὐτὸ θὰ πετύχουμε δύο τινά: πρῶτον θὰ ἀποτελέσουμε ἕνα ζωντανὸ καλὸ παράδειγμα μέσα στὸ σπίτι γιὰ τὸ παιδὶ καὶ δεύτερον θὰ ἀποκτήσουμε γνώσεις πολύτιμες, γιὰ νὰ μπορούμε νὰ σταθοῦμε σὲ ἕνα σοβαρὸ διάλογο μὲ τὸ παιδί, νὰ λύσουμε ἀπορίες του καὶ νὰ δώσουμε σωστὲς κατευθύνσεις καὶ συμβουλές. Τὰ σημερινὰ παιδιὰ εἶναι πολύστροφα, δέχονται πολλὲς ἐπιρροές –πολλὲς φορὲς ἄσχημες– καὶ χρειάζονται δίπλα τους ἕναν ἄνθρωπο νὰ συζητήσουν σοβαρὰ καὶ νὰ πάρουν ἀπαντήσεις ποὺ θὰ τοὺς ἱκανοποιήσουν καὶ θὰ τοὺς βοηθήσουν νὰ βάλουν σὲ τάξη τὴν ἔξωθεν ἀταξία.

3) Εἶναι ζωτικῆς σημασίας θέμα νὰ ἀφιερώσουμε χρόνο στὸ παιδί μας. Καί, ἂν αὐτὸ δὲν εἶναι ἐφικτὸ ποσοτικά, τότε ἂς γίνῃ ποιοτικά. Νὰ τὸ ἀκοῦμε, νὰ συζητᾶμε μαζί του, νὰ τοῦ διαβάζουμε ὡραῖα βιβλία κλασσικῆς λογοτεχνίας, ἐὰν εἶναι μικρό, ἢ νὰ συζητᾶμε μαζί του γιὰ βιβλία ποὺ διάβασε ἢ γιὰ κάποιο θέμα ποὺ τοῦ ἔκανε ἐντύπωση καὶ γενικά: νὰ ἐπικοινωνοῦμε οὐσιαστικὰ μαζί του.

4) Δὲν εἶναι ἥσσονος σημασίας τὸ νὰ ὀργανώσουμε τὴν καθημερινότητα τοῦ παιδιοῦ ἐκτὸς σχολείου καὶ δραστηριοτήτων. Καὶ ὅσον ἀφορᾷ τὶς δραστηριότητες: χρειάζεται μέτρο καὶ σύνεση. Ἡ πολυπραγμοσύνη δὲν βοηθᾷ. Προσεκτικὴ ἐπιλογὴ μὲ γνώμονα τὰ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικὰ τοῦ παιδιοῦ. Στὸ ἐναπομεῖναν διάστημα ὅμως; Ἂν τὸ ἀφήσουμε «ἐλεύθερο», εἶναι τέτοια ἡ πίεση ποὺ ἀσκεῖ τὸ εὐρύτερο περιβάλλον καὶ οἱ τεχνολογικοὶ πειρασμοί, ὥστε εἶναι πολὺ πιθανὸ νά «κολλήσῃ» μὲ τὸ φορητὸ τηλέφωνο, τὶς ταμπλέτες καὶ τὰ ἠλεκτρονικὰ παιχνίδια καὶ τότε…

Ὀφείλουμε νὰ θέσουμε ὅρια καὶ νὰ τὸ βοηθήσουμε, ὥστε ὁ ἐλεύθερος χρόνος του νὰ ἀξιοποιῆται ψυχαγωγικὰ καὶ δημιουργικά. Τίποτε καλύτερο, παραδείγματος χάριν, ἀπὸ τὸ νὰ παίζῃ ἐλεύθερα στὸ δωμάτιό του (π.χ. ἐκπαιδευτικὰ ἐπιτραπέζια, κατασκευές) ἢ στὴν ὕπαιθρο μὲ φίλους –κατὰ προτίμηση– ἀλλὰ καὶ κατὰ μόνας.

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ – ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ

            Ἔχω τὴν ἐξαιρετικὴ τιμὴ καὶ χαρὰ νὰ συνεργάζωμαι μὲ πολλοὺς γονεῖς (πατέρες καὶ μητέρες) στὸ διαδικτυακὸ πρόγραμμα Μαθήματα Ἀρχαίας καὶ Νέας Ἑλληνικῆς Γλώσσας, Ἱστορίας καὶ Πολιτισμοῦ γιὰ ὅλες τὶς ἡλικίες (πληροφορίες–λεπτομέρειες: www.gnomonpedia.com). Παρατηρῶντας τὴν πρόοδο τῶν μαθητριῶν καὶ μαθητῶν συνειδητοποίησα ὅτι αὐτὴ ὀφείλεται κυρίως στὴν στάση καὶ τὴν ἐνεργὸ βοήθεια τοῦ γονέα. Καὶ ἐξηγοῦμαι: Πρόκειται γιὰ γονεῖς ποὺ κατ᾿ἀρχὰς συνειδητοποίησαν τὴν ἀξία καὶ τὴν προοπτικὴ ἑνὸς τέτοιου μαθήματος, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι βρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὰ ὅρια τῆς γενικῆς εἰκόνας, ὅπως αὐτὴ διαμορφώνεται συστηματικὰ ἀπὸ τὴν μαζικὴ διαφήμιση. (Εὔκολα κανεὶς ἀποφασίζει νὰ παρέχῃ μαθήματα ἀγγλικῶν στὸ παιδί του, ὅταν ὅμως πρόκηται γιὰ ἀρχαῖα ἑλληνικά, τότε…). Κατὰ δεύτερον ἔπεισαν τὸ παιδί τους γιὰ τὴν ἀξία τοῦ μαθήματος αὐτοῦ καὶ τρίτον στέκονται ἐνεργὰ δίπλα του, παρακολουθοῦν τὸ μάθημα μαζί του, σημειώνουν, ῥωτοῦν, ἐνθαρρύνουν, ἐλέγχουν… Μὲ δυὸ λόγια: εἶναι ὁ κρίσιμος κρίκος ποὺ κρατάει τὸ παιδὶ συνδεδεμένο μὲ τὸν δάσκαλο καὶ ὅ,τι αὐτὸς διδάσκει καὶ ἔτσι τὸ μάθημα καθίσταται λειτουργικὸ καὶ ἐπωφελές.

Καὶ ὅλα αὐτά, διότι καταλαβαίνουν ὅτι αὐτὸ ἀκριβῶς ἀπαιτεῖται, μέχρι τὰ παιδιά τους νά «σταθοῦν στὰ πόδια τους» καὶ νὰ ἀρχίσουν νὰ ἀπολαμβάνουν τὴν ἰσχὺ ποὺ προκύπτει ἀπὸ τὴν δημιουργικὴ ἐπαφὴ καὶ μελέτη τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ. Ὅταν συμβῇ αὐτό –καί, πιστέψτε με, δὲν ἀργεῖ– τότε τὰ παιδιὰ δὲν ἔχουν κανέναν ἀνάγκη δίπλα τους. Ξέρουν τί νὰ κάνουν ἀπὸ μόνα τους καὶ τὸ κάνουν.

Τὰ ἀνωτέρω ἀποτελοῦν προβληματισμοὺς καὶ συμπεράσματα στὰ ὁποῖα κατέληξα μέσα ἀπὸ τὴν καθημερινή μου τριβὴ μὲ μαθητὲς καὶ γονεῖς. Θὰ χαρῶ πολὺ νὰ ἀκούσω καὶ τὴν δική σας γνώμη, ὅπως αὐτὴ διαμορφώνεται ἀπὸ τὴν προσωπική σας ἐμπειρία. Μέσα ἀπὸ τὴν συ-ζήτηση μόνο ὄφελος θὰ προκύψῃ γιὰ ὅλους μας!